Türkiye'de emeklilik sistemine yönelik önemli değişiklikler gündemde. Mali Müşavir Onat Benlioğlu'nun detaylandırdığı kademeli emeklilik sistemi, 1999 öncesi ve sonrası sigortalıları yakından ilgilendiriyor.
Yeni düzenlemeler, sigortalılık başlangıç tarihlerine ve prim gün sayılarına göre değişen emeklilik yaşını ve şartlarını içeriyor. Bu değişiklikler, özellikle 08.09.1999 tarihinden önce sigortalı olanlar ve 09.09.1999 ile 30.04.2008 arasında sigortalı olanlar için farklı emeklilik koşulları sunuyor.
01.05.2008 sonrası sigortalı olanlar için ise kademeli yaş sınırları ve prim günü gereklilikleriyle ilgili önemle açıklama geldi. Mali Müşavir Onat Benlioğlu kademeli emeklilik ile ilgili bilinmeyen detayları aktardı:
08.09.1999 tarihine kadar sigortalı olanlar
1- İlk işe başlama tarihlerine göre 5000-5975 prim günüyle yaşa tabi olmadan,
2- 3600 günle kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilirler.
09.09.1999-30.04.2008 arası sigortalı olanlar
1- 7000 günle kadınlar 58, erkekler 60 yaşında
2-4500 prim günü ve 25 yıllık sigortalılık süresi ile kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olacak.
01.05.2008 sonrası sigortalı olanlar
1- 7200 prim gününü tamamlama tarihine göre kademeli olarak kadınlar 58-65 yaş, erkekler 60-65 yaş aralığında emekli olacaklar.
2- 5400 prim gününü tamamlama tarihine göre 61-65, erkekler 63-65 yaşında emekli olabilecekler.
30.04.2008'e kadar son 2520 gün içinde hangi statüden daha fazla prim günü varsa o statüden emekli olunur.
1.5.2008 ve sonrasında hangi statüden daha fazla prim günü varsa o statüden emekli olunur. EYT'yi kaçıranlar ise kademeli emeklilik hakkı talep ediyor.
Emeklilikte Adalet Derneği (EMAD-DER) Başkanı Mihriban Uğurlu'nun konuyla ile ilgili açıklamaları şu şekilde: 3/3/2023 tarihinde yeniden düzenlemen EYT yasası, tüm çalışanlar için adil bir emeklilik düzenlemesi yerine, sadece 8/9/99 tarihi öncesi ile başlayan çalışanları kapsayan bir düzenleme olarak hayata geçmiştir. Bu nedenle 1 gün, 1ay, 1 veya bir kaç yıl işe geç başlanmış olması nedeniyle, akranların benzer ve hatta daha fazla prim günüyle emekliliğe ulaşmalarında 17/20 yıl fark oluştur.
Neredeyse insan ömrünün 1/4 lük süresi olan bu fark anayasanın eşitlik ilkesi ile bağdaşmadığı için basında 2000'liler olarak bilinen 8/9/99 tarihinden sonra işe başlayanlar açışından büyük bir mağduriyet doğurmuştur.
2000'lilerin aslında amacı ne emekli olmak ne de EYT kapsamına dahil olmaktır. Bizleri yaralayan aynı ülke vatandaşı olduğumuz akranlarımızla, benzer ve hatta daha fazla primle 2.sınıf vatandaş olarak hissetmemizi sağlayan adaletsizliktir.
Sokakta beraber oynadığımız, aynı dönenlerde okula, askere gittiğimiz aynı işyerinde çalıştığımız akranlarımız söz konusu tarih öncesinde işe başladıkları için emekli olma hakkını elde etmiştir.
Ayrıca çalışma hayatında olmaları ve ikinci bir geliri olması nedeniyle gelir eşitsizliği ve iş bulma konusunda rekabet gücümüzü de azaltıcı etki yaratmıştır.
Sayın Cumhurbaşkanımızdan ve hükümetten talebimiz akranlar arasında oluşan bu adaletsizliğin, psikolojik deformasyonun adil, makul, ölçülü bir kademelendirme ile yeniden düzenlemesidir. İşte o tarih, SGK literatürüne emeklilik düzenlemesi olarak değil, SGK’ da adaletin sağlandığı gün olarak geçecek ve vatandaşın devletine olan güveni tazelenecektir.
EMEKLİLİK YAŞI DÜŞMELİ
Talep edilen düzenlemede yeni emeklilik sisteminde emekli yaşlarının nasıl olması gerektiğiyle ilgili açıklamada bulunan Mihriban Uğurlu, "Eylül 99-2002 dönemi işe girişli kadınlar 43, erkekler 45, 2003 yılı işe girişli kadınlar 44, erkekler 46, 2004 işe girişli kadınlar 45, erkekler 47, 2005 işe girişli kadınlar 46, erkekler 48, 2006 işe girişli kadınlar 47, erkekler 49, 2007 işe girişli kadınlar 48, erkekler 50, 2008 işe girişli kadınlar 49, erkekler 51 ve 2009 senesinden sonra işe giriş yapan kadınlar 50 erkekler ise 52 yaşlarında emekli olabilmelilerdir." ifadelerini kullandı.