Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ABD'nin New York kentinde temaslarına devam ediyor. Birleşmiş Milletler (BM) 79. Genel Kurulu kapsamında düzenlenen G20 Dışişleri Bakanları Toplantısı'na katılan Fidan, konuşmasında BM'nin mevcut yapısının küresel sorunları çözmede yetersiz kaldığını belirterek kapsamlı bir reform çağrısında bulundu. Küresel düzenin sürdürülemez olduğunu vurgulayan Fidan, BM'nin bu zorluklarla başa çıkabilmesi için köklü değişiklikler yapması gerektiğini ifade etti.
“Barışı sürdürmek için eski yöntemlerle devam edemeyiz”
Fidan, içinde bulunduğumuz dönemi "sürekli dönüşüm, belirsizlikler ve derinleşen bölünmeler çağı" olarak tanımladı. Eski yöntemlerle barış sağlama çabasının sonuç vermeyeceğine dikkat çeken Bakan Fidan, BM'nin Ukrayna'daki savaş, Gazze'de Filistinlilere karşı işlenen suçlar ve dünya genelindeki artan insani krizlere müdahalede yetersiz kaldığını belirtti. Bu durumun BM'nin güvenilirliğini ve etkinliğini ciddi şekilde zedelediğini vurguladı. Fidan, BM'nin etkin bir rol oynayabilmesi için üye ülkelerden yeterli yetki, bağlılık ve kaynak sağlaması gerektiğini söyledi.
''Veto yetkisi kaldırılmalı''
Bakan Fidan, BM Güvenlik Konseyi'nin mevcut yapısının sorunlara çözüm getirmekte yetersiz kaldığını ifade etti. Konseyin daha demokratik, temsili, şeffaf, etkili ve hesap verebilir bir yapıya kavuşturulması gerektiğini savunan Fidan, "Veto yetkisi kaldırılmalı ya da sınırlandırılmalıdır. Daimi üye sayısının veya veto yetkisine sahip ülke sayısının artırılması, mevcut sorunları daha da kötüleştirecektir" dedi. Fidan, Güvenlik Konseyi'nin birkaç ülkenin vetosuyla karar alamaz hale gelmesinin BM'nin işlevselliğini ortadan kaldırdığını ve uluslararası barış ile güvenliğin sağlanmasını engellediğini belirtti.
Diplomasi ve arabuluculuk vurgusu
Fidan, BM'nin çatışma ve krizleri önlemek için daha etkili yöntemler geliştirmesi gerektiğini belirterek, Genel Sekreter'in iyi niyet misyonunun yeniden canlandırılması ve arabuluculuk yöntemlerinin güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Karadeniz Tahıl Girişimi’ni diplomasiye dayalı çözümler için başarılı bir örnek olarak gösteren Fidan, benzer yaklaşımların diğer çatışmalarda da uygulanabileceğini ifade etti.
BM'nin toplumlar arasında diyalog ve karşılıklı anlayışı teşvik edecek araçlar geliştirmesi gerektiğini söyleyen Bakan Fidan, bu sayede kutuplaşma, yabancı düşmanlığı ve aşırıcılıkla mücadelede daha etkili olunabileceğini vurguladı. Türkiye'nin BM'nin kurucu üyesi olarak, örgütün reformu ve güçlendirilmesi yönündeki tüm çabalara tam destek vermeye hazır olduğunu belirten Fidan, "BM'nin bu hedefleri gerçekleştirmemize yardımcı olacak şekilde güçlendirilmesi cesur eylem ve kararlılık gerektirecektir" dedi.
Bakan Fidan, Türkiye'nin BM'nin kurucu üyesi ve düzenli bütçesine en fazla katkıda bulunan ilk 20 ülke arasında yer aldığını hatırlatarak, BM'ye öncülük edecek tüm çabalara destek verdiklerini yineledi.
“Filistinli kardeşlerimizi açlığa ve katliama mahkum etmeyeceğiz”
Fidan, özellikle Gazze'de yaşanan insani kriz ve İsrail'in Filistinlilere yönelik politikaları konusunda sert eleştirilerde bulundu. "Gazze'deki kabul edilemez durum, uluslararası toplum için bir uyanış çağrısıdır. Filistinli kardeşlerimizi açlığa ve katliama mahkum etmeyeceğiz ve sessiz kalmayacağız. Şu anda çatışmanın Lübnan'a sıçrama riski ile karşı karşıyayız ve bunun daha da yayılmasını istemiyoruz. Bu nedenle, daha geniş bir çatışma riski ile karşı karşıyayız" diyen Fidan, İsrail'in Filistin topraklarındaki eylemlerinin sadece bölgesel değil, uluslararası düzende de ciddi sonuçlar doğuracağını vurguladı. Fidan, "Tam teşekküllü, işlevsel bir Filistin devleti, Orta Doğu'da barışı sağlamanın tek yoludur. İki devletli çözüm için çabalarımızı güçlendirmeliyiz" ifadeleriyle uluslararası toplumu daha aktif bir rol almaya çağırdı.
Uluslararası finansal mimari ve ticaret sisteminde reform çağrısı
Bakan Fidan, BM'nin yanı sıra uluslararası finansal mimari ve çok taraflı ticaret sisteminin de reforma tabi tutulması gerektiğini belirtti. Bu reformların sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmayı hızlandıracağını ifade eden Fidan, küresel sınamalarla başa çıkmak için daha iyi kaynaklara sahip ve daha etkili uluslararası kalkınma bankalarına ihtiyaç duyulduğunu söyledi. Fidan, Geleceğin Zirvesi'nin ve G20 Dışişleri Bakanları Toplantısı’nın bu yapıcı reformlara giden yolu açmasını umut ettiklerini belirtti ve Türkiye'nin bu doğrultudaki katkılarını sürdüreceğini vurguladı.