5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren uygulanmaya başlayan genel sağlık sigortası (GSS) kapsamında alınan primler, asgari ücrete bağlı olarak yeni yılda zamlandı. Kanuna göre, anne babası sigortalı olsun olmasın 18 yaşından küçük Türk vatandaşları GSS primi ödemeksizin sağlık hizmetlerinden yararlanıyor. Söz konusu yaş sınırı, lise ve dengi okul öğrencilerinde 20, yükseköğrenim görenlerde 25 olarak uygulanıyor.
Bu yaşlardan sonra herhangi bir işte çalışmayan ve bakılmakla yükümlü olmayan (örneğin eşinden dolayı sağlık hizmetinden yararlanamayanlar) kişiler GSS primlerini kendileri ödüyorlar. Bunların aylık primleri geçen yılın ikinci yarısında 194.13 TL olarak uygulandı. Yeni yılda ise aylık 300.24 TL ödeyecekler.
Uluslararası İşgücü Kanunu kapsamında çalışan Türk soylu kişiler Türk vatandaşlığı alabiliyorlar. Bu şekilde Türk vatandaşlığı almış kişilerin Türkiyede ikamet etmeyen ana, baba, eş ve çocukları da GSS primi ödemek suretiyle sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyorlar. Söz konusu kişilerin ödemeleri gereken GSS primi de 194.13 TLden 300.24 TLye çıkartıldı.
YABANCI ÖĞRENCİLERİN AYLIK PRİMİ 400 TLYE ÇIKTI
Türkiyede öğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler, ilk kayıt tarihinden itibaren üç ay içinde talepte bulunmaları halinde genel sağlık sigortasının sağladığı haklardan yararlanabiliyorlar. Bu sürede talepte bulunmayanlar, öğrenimleri süresince GSS haklarından yararlanamıyorlar. Yabancı öğrencilerin ödemeleri gereken GSS primi 258.84 TLden 400.32 TLye yükseltildi.
Türkiyede oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler de GSS primini kendileri ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyorlar. Bu konuda mütekabiliyet (karşılıklılık) ilkesi gözetiliyor. Bu kapsamdaki yabancıların ödemeleri gereken aylık GSS primi bin 553.04 TLden 2 bin 401.92 TLye çıkartıldı.
Söz konusu primler yıl boyunca geçerli olacak.
ÖDEME GÜCÜ OLMAYANIN PRİMİNİ DEVLET KARŞILIYOR
Gençler için GSS primi ödeme yükümlülüğü ortaöğrenim veya yükseköğrenim sonrası mezuniyeti izleyen iki yılın dolması ile başlıyor. Ancak, her durumda, belirlenen yaş hadleri aşılamıyor.
GSS ödeme yükümlüsü haline gelen kişiler, herhangi bir işte çalışmıyorlarsa ve ailenin ödeme gücü yoksa gelir testi talebinde bulunabiliyorlar. Gelir testinde hane içinde kişi başına gelir asgari ücretin 3te 1inden az çıkarsa primleri devlet tarafından karşılanıyor. Bu yıl yapılacak gelir testinde hane içinde kişi başına geliri 3.336 TLden fazla çıkanlar primlerini kendileri ödeyecek, az çıkanlar prim ödemekten kurtulacaklar.
GSS PRİM BORCU OLANLAR NE YAPMALI?
GSS ve BAĞ-KUR prim borcu bulunanlar normalde sağlık hizmetlerinden yararlanamıyorlar. Ancak, bir süreden beri geçici düzenlemeler ile prim borcu olanlara devlet hastaneleri ve devlete ait üniversite hastanelerinden verilen sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı tanınıyor. Bu uygulama 31 Aralık 2023 tarihine kadar süre uzatıldı.
Bununla birlikte GSS prim borcu yükümlülüğü devam ediyor. Son yıllarda çıkartılan yapılandırma kanunlarında GSS prim borçlarını faizsiz olarak ödeme imkânı getiriliyor. Prim borcu bulunanlar, yeni bir yapılandırma kanunu çıktığında ödeme kolaylığından yararlanabilirler.
Söz konusu kanunlarda, ödeme gücü olmadığını belgeleyenlerin prim borçları tümüyle siliniyor. Ancak, bu haktan, gelir testine kanun çıktıktan sonra girenler yararlanıyor. Kanun yürürlüğe girmeden gelir testine girenler, sadece teste girdikleri tarihten sonra prim ödemekten kurtulabilir fakat önceki borçları ödemek zorunda kalırlar. Bu nedenle, ödeme gücü olmayanlar, birikmiş GSS prim borcundan kurtulmak için gelir testine girme konusunda acele etmeyip, böyle bir yapılandırma kanununun yürürlüğe girmesini beklemeliler.
